من الان دارم یه جا فول تایم کار می کنم. یکی بهم یه پروژه پیشنهاد داده که اگر اون رو بگیرم می تونم کلی پول به جیب بزنم. از پس کارش بر میام، ولی خب کی وقت کنم این رو انجام بدم؟

عصر که خونم و پیش خانواده و وقت نمیشه. بهتره تایم شرکت رو بذارم روش. الان که خیلی کاری توی شرکت نداریم و خیلی کسی هم به من کار نداره، بهتره تایم بذارم توی طول روز و این ها رو توی شرکت انجام بدم.

آیا این تصمیم درستیه؟ 

جواب من اینه که نه. فارغ از اینکه این کار رو اخلاقا درست می دونی یا نه، این کار درستی نیست.

چرا؟ به خاطر اینکه مانع رشد تو میشه.

همه ما در زندگی خودمون اهدافی داریم و نیاز هایی که تصمیم های ما رو جهت میدن

وقتی شما تصمیم میگیری توی تایم شرکت کار دیگه یا پروژه دیگه رو انجام بدی، عمدتا به خاطر دو دسته نیاز یا هدف هست: افزایش درآمد یا دنبال کردن هدف های شخصی مثل توسعه شخصی یا ساید بیزینس شخصی.

هر دو این اهداف ارزشمند و درست هستند و منم اصلا نمی تونم به کسی که درآمدش کم هست بگم که کار بیشتر نکن، ولی سوال اصلی اینه که آیا استفاده از تایم کاری من توی شرکت برای این موضوع درست هست یا نه؟

این سوال رو میشه به عنوان یه سوال اخلاقی مطرح کرد، آیا این کار ethical هست یا نه و در همون دستگاه به اون پاسخ داد که جوابش احتمالا اینه: نه این اخلاقی نیست چون این حقوقی که من دارم میگیرم برای ۸ ساعت کاره. البته جواب به این سادگی نیست، شاید شما جواب بدی که:

نه من حقوق رو برای انجام دادن تسک هام میگیرم و وقتی تسک ندارم نباید بیشتر کار کنم

 یا اینکه بگی

وقتی حقوق من کمه و کفاف خرج هام رو نمیده من مجبورم این کار رو بکنم.

یا شاید بشه به عنوان یه سوال حقوقی مطرحش کرد، آیا با توجه به قراردادت شما اجازه کار شخصی در تایم اداری داری یا نه؟ 

جوابی که من می خوام بدم اینه: فارغ از بحث اخلاقی یا حقوقی، این کار درست نیست.

چرا؟

توی یک جمله بخوام این دلیل رو خلاصه کنم این خواهد بود: این کار مانع رشد تو میشه.

این موقع ها همیشه خوبه ادم برگرده و مسیر شلغی خودش رو نگاه کنه. به جرات می تونم بگم برای شخص من همیشه جایی پیشرفت به وجود اومده که فراتر از وظایف فعلیم کاری رو انجام دادم یا خارج از دایره کار های همیشگیم. چه توی زندگی شخصی و چه توی زندگی کاری.

من خاطرم هست وقتی به عنوان برنامه نویس بکند داشتم کار می کردم، توی تیم مون ما تیم لید بکند نیاز پیدا کردیم. یه نفر که نیاز های بیزینس رو بفهمه و بتونه اون رو منطبق بکنه با فرآیند های توسعه. حسب علاقه ای که همیشه به ساید بیزینس در کنار تکنیکال داشتم این مسیولیت رو پذیرفتم و البته مدیر ها و هم تیمی های خیلی خوبی داشتم که توی این مسیر به من هم کمک کردن و من تونستم توی این پوزیشن تجربه به دست بیارم.

این اتفاق دفعات بعد هم برای من پیش اومد و هر جایی که رشد کردم به همین شکل بود. 

منظورم از رشد چیه؟ رشد جنبه های مختلف داره. شاید ملموس ترینش در فضای کاری رشد درآمدی، یادگیری اسکیل های جدید و انجام دادن کار های جذاب تر باشه.

با در نظر گرفتن این ها بذا یه بار دیگه بریم اول بحث: شما باید تصمیم بگیری که در تایم اداری پروژه شخصی بگیری یا نه. نکته ای که خیلی مهم هست و اصلا باعث شده که ما به این موضوع ابتدا به ساکن فک کنیم اینه:

الان توی شرکت من کار هام کم شده و کسی هم که از من پیگیری نمی کنه.

بذا به جای این که صداش رو در نیاریم و پروژه بگیرم، یه کار دیگه بکنیم: بپرس چرا من کارم کم شده؟ این خیلی سوال مهمیه. میشه این رو توی قالب چند تا سوال ریزتر شکوندش: 

آیا پروژه یا شرکت من در حال fail شدنه؟

آیا می خوان من رو تعدیل کنن؟

و یا نه اینکه وضع شرکت خوبه و با تو هم پلن همکاری دارن ولی بیزینس مدل به این شکل هست که حجم کار سینوسی کم و زیاد میشه و یا اینکه پروژه ای که تو داری توش کار می کنی داره تموم میشه

این ها سوال هایی که اگر جوابش رو بفهمیم شرایط کلی شرکت دستمون میاد. بهتره این ها رو از مستقیم از مدیر عامل یا سطح های بالای سازمان بپرسی، خیلی جا ها مدیر مستقیم تو هم ممکنه نتونه بهت جواب دقیقی بده یا با چون ملاحظاتی داره بهت کامل اطلاعات نده. ولی تو برو سراغ سطح اول سازمان اطلاعات رو بگیر. با این کار هم اطلاعات دست اول رو می فهمی و هم به سطح اول سازمان نشون میدی من کارم کمه و از اینکه کارم کمه ناراحتم.

البته با لحن مثبت قطعا و با لحنی که نشون بدی من دوست دارم توی شرکت از وقتم بهتر استفاده کنم. اگر با لحن طلبکارانه صحبت کنی و ببری صحبت رو به این سمت که شما بی کفایت هستین که نیرو ها کار ندارن، صحبت نکنی بهتره.

در مورد اینکه شرکت در حال fail شدنه یا نه، دنبال نشونه ها توی صحبت با مدیر ها باش.

یکی از نشونه ها یا اندیکاتورهای اصلی این موضوع هم اینه: شرکت داره چطوری و چه مقداری فاند میشه؟ اگر استارتاپ هست می تونی بپرسی در مورد راند های سرمایه گذاری بپرسی؟ احتمالا رقم بهت گفته نمیشه ولی می تونه سنس بگیری مثلا از اینکه الان دارن با سرمایه گذار های جدید صحبت می کنن یا نه.

اگر شرکت به درآمد زایی رسیده یا کلا bootstrap کرده، از وضعیت مشتری هاش بپرس؟ این دیگه اطلاعات مخفی نیست. بپرس الان ما مشتری داریم؟ پلنمون برای مارکتینگ چیه؟ و یا اینکه از وضعیت سرمایه گذار ها بپرس. ببین هنوز همه هستن توی شرکت یا کسی ازشون خارج شده.

توی پرانتز: منظورم از bootstrap یعنی شرکت بدون جذب سرمایه از سرمایه گذار و با پول جیب خود فاندر ها و یا چند تا سرمایه گذار خصوصی که جزو هییت مدیره هستن، داره کار میکنه 

اگر فهمیدی که شرکت داره fail میشه، پیش قدم بشو و از شرکت بیا بیرون. معمولا شرکت هایی که این اوضاع رو دارن فرهنگشون رو به نابودی میره.

اطلاعات غلط منقل میشه، افراد کلیدی یکی پس از دیگری میرن چون اونا گوشی دستشون هست. همه اش فضای استرس میاد توی شرکت و کلا اذیت میشی. پس بهتره زودتر بیای بیرون و روانت رو اذیت نکنی و با یه فرهنگ ناراحت کننده انطباق ندی خودت رو.

در مورد اینکه می خوان تو رو تعدیل کنن یا نه هم مطمین باش با این حرفی که به مدیرت می زنی انقد از خودت تصویر مثبتی می سازی که تو رو به این سادگی ها تعدیل نمی کنن. حتی اگه کل پروژه یا تیم تو هم در حال fail شدن باشه بازم تو رو میذاره سر پروژه و یا تیم دیگه.

اون روی قضیه چی هست، تو متوجه میشی که شرکت اتفاقا وضعش خوبه و رو به رشد هست. جریان درآمدی داره یا جذب سرمایه کرده.

این شرایطی هست که من میگم سیگنال خیلی خوبی هست برای فرصت رشد.

بریم سراغ قدم بعد، این سوال رو از خودت بپرس: من چطوری می تونم با زمان اضافی که دارم به شرکت کمک کنم؟ 

اینجا تو فرصتی داری که قدم رو فراتر از وظایف روزمره ات بذاری و من از تجربه شخصی میگم حتما این کار رو بکن.

الان دیگه بیا توی بدنه شرکت و با تیم خودت شروع کن. برو سراغ مدیر مستقیمت بگو من تسک ندارم و حجم کارم کم شده، چه کمکی می تونم بهت بکنم یا توی چه بخشی کمک میشه بهت کرد؟ چه چالش هایی باهاش روبه رو هستیم؟

بعدش برو با بقیه بچه های شرکت صحبت کن با پروژه هاشون اشنا شو با چالش هاشون آشنا شو ببین کدوم رو بیشتر بهش علاقه داری و برات جذاب تره. 

وقتی چالش ها رو شنیدی و در مورد شرکت اطلاعات بیشتر پیدا کردی، حالا بشین این ها رو بذار کنار هم. توی اینترنت یا در بین community ادم های دور و برت یه سرچی بزن و ببین واسه چالش ها چه راه حل هایی وجود داره و کدوم ها رو تو می تونی انجام بدی یا با کمک بچه هایی که باهاشون بیشتر اشنا شدی، از پسش بر میای.

بعد یه لیست ازش بساز بر اساس علاقه مندی هات اون رو sort کن. علاقه مندی هم می تونه شخصی باشه مثلا تو متوجه شدی یک تیمی داره توی حوزه LLM کار می کنه و خب تو دوست داری با اون ها کار کنی. و یا ممکنه بر اساس مسیر شغلی که متصور هستی باشه، مثلا متوجه شدی در تیم خودت چالش مدیریت پروژه دارین و بچه ها مشکل تخمین زمان دارن و تو در آینده دوست داری مدیر پروژه باشی، پس این رو انتخاب کن.

این لیست رو آماده کن و یه جلسه بذار با یکی از مدیر های شرکت، مثلا معاون یا حتی مدیر عامل و بگو من این چالش ها رو در شرکت شناسایی کردم و براش هم این راه حل ها رو دارم. شما بگین نیاز بیزینس بیشتر کدوم سمت هست تا من برم سراغش.

تلاش کن توی این جلسه به خروجی برسی. احتمالا ست کردن این جلسه خیلی سخت بوده و اگر بی نتیجه باشه سری بعد ست کردنش سخت تره خواهد بود، پس تلاش کن حتما نظرشون رو بفهمی.

اگر جواب دادن که این رو بهتره با مدیر مستقیمت چک کنی یا باید بیشتر بررسی کنیم، بگو: خیلی عالی ممنون از نظرتون، فقط اگه میشه الان هم نظر اولیه تون رو بگین و توی این جلسه باهم داشته باشیم که من بتونم بر این اساس با مدیرم صحبت کنم.

یه احتمال دیگه هم ممکنه توی جلسه پیش بیاد، مدیر یه پیشنهاد یا سناریویی رو مطرح کنه که اصلا توی لیست علاقه مندی های تو نبوده ولی خب نیاز شرکت هست. اگر این پیشنهاد علاقه مندیت هست و مهم تر از اون، در جهت رشد شخصی تو هست، قبولش کن وگرنه بهتر نپذیری و خیلی محترمانه رد کن و بگو دوس داری توی یک از اون موارد داخل لیست کار کنی.

خروجی این جلسه مشخص می کنه توی می تونی روی کدوم علاقه مندیت کار کنی که به نفع تو و بیزینس خواهد بود و فرصتی برای خودت درست می کنی که اسکیل های جدید یاد بگیری و رشد کنی.

شاید الان بپرسی که: خب من اگر پروژه رو می گرفتم، همین الان پول می رفت توی جیبم ولی با این که که درآمد زایی نشد برام.

پاسخ اینه که تو با گرفتن مسیولیت جدید و کار روی تسک های جدید، اسکیل های جدیدی به دست آوردی. این اسکیل ها می تونه تو رو در شغل فعلیت از بقیه مستثنا کنه و حتی شاید بتونی در یک شغل با درآمد بهتر کار بکنی.

هر کدوم از این ها باشه، درآمد تو افزایش پیدا میکنه. می تونی با شرکت خودتون توی مذاکرات حقوق بعدی مطرحش کنی و یا حتی می تونی توی یک شرکت دیگه با پوزیشن بهتر و حقوق بهتر اپلای کنی.

این درآمد زایی خوبیش اینه که مستمر هست. یعنی درآمد ماهانه ات افزایش پیدا کرده. در مقایسه با پروژه گرفتن که مشخص نیست چقد پروژه بیاد سمتت و اصلا آخرش کارفرما پولت رو تمام و کمال بده و هی پرداختی رو کش نده. و خوبی درآمد ماهانه بیشتر اینه که می تونی روش پلن بریزی، مثلا خونه بهتر اجاره کنی مثلا یا وام بزرگتری بگیری.

با پاسخ گرفتن از این پرسش و دنبال کردم قدم هایی که گفتم، شما می تونی بهترین تصمیم رو بگیری که در راستای رشد شغلی و درآمدی شما خواهد بود.